BESTUURSVERSLAG

BESTUURSVERSLAG

TERUGBLIK 2018
Je bent niet alleen kind van je ouders, je bent ook een kind van je tijd. De tijd werkt door op een subtiele manier in ieder van ons. In ons nieuwe themaprogramma Thuis in deze Tijd, dat we samen met Fonds Sluyterman van Loo ontwikkelen, hebben we ons afgevraagd welke factoren ouderen belemmeren of juist helpen zich thuis te blijven voelen in deze tijd en in hun omgeving. Dat is een invalshoek die volgens onderzoekers nieuw is. Er is vrijwel geen onderzoek gedaan naar deze vraag vanuit het perspectief van ouderen zelf, zeker niet in Nederland. De diverse onderzoeken die we zelf op dit terrein hebben uitgezet hebben ons veel stof tot nadenken gegeven. In bijgaand kader is een overzicht opgenomen van de onderzoeken die we hebben uitgevoerd.

De beeldvorming over ouderen bij jongere generaties is vaak negatief. Dat wisten we al en dat is al eerder bevestigd in een door ons geïnitieerd literatuuronderzoek. Dat kan het welbevinden van ouderen verminderen, het gevoel van je thuis voelen in het hier en nu, en doet dat ook. Wat voor ons een nieuw inzicht is, is dat ouderen ook zelf negatief denken over andere ouderen en zich in het algemeen distantiëren van het begrip ‘oudere’. Hun leeftijdsgenoten zijn oud, zij voelen zich nog jong. Zij ervaren wel dat ze ouder worden maar dat neemt niet weg dat ze zichzelf niet als ouderen zien; er is geen oog voor hun identiteit als oudere. Met andere woorden, de negatieve beeldvorming is voor een belangrijk deel geïnternaliseerd door de ouderen zelf.

Dit werpt de vraag op; Goed ouder worden, hoe doe je dat? Die vraag gaat alle generaties aan en het gesprek daarover blijkt niet gemakkelijk te voeren.

Wij denken dat we bij de beantwoording van deze vraag bij ouderen zelf moeten beginnen. Zij ervaren wat oud-zijn betekent, hoe zij daarmee om willen gaan en wat zij daarvoor nodig hebben. Daar kunnen we hen bij helpen. We maken daarbij wel onderscheid tussen kwetsbare en vitale ouderen. Het gaat niet om een waterscheiding qua leeftijd: aan de onderzoeken deden zowel uitgebluste zestigers als springlevende negentigers met een open mind mee. Bij kwetsbare ouderen zien we onze rol vooral in het faciliteren van het eenvoudige alledaagse: koffiebijeenkomsten, groepsgesprekken waar gesprekken worden geïnitieerd en begeleid over onderwerpen waar je niet zomaar met je kinderen over praat. De behoefte om onder professionele begeleiding met generatiegenoten te praten over relatief zware thema’s als spijt, liefde, afscheid, rouw is groot. Bij de vitale groepen zien we onze rol veel meer in het stimuleren van bewustwording. Bewustwording over ouderdom als zelfstandige levensfase, nadenken over de invulling hiervan, en bewustwording van het eigen generatieperspectief.

We ontwikkelen in 2019 samen met andere partijen, waaronder de Koninklijke Nederlandse Heide Maatschappij en UP! nieuwe interventies om op deze behoeften in te spelen.

Daarnaast is er binnen dit themaprogramma ook aandacht voor de oudste generatie op de werkvloer, 60 plussers met een betaalde baan. In 2019 starten we een actie-onderzoek ‘Meergeneratie-aanpak op de werkvloer’, omdat we in de pilot van afgelopen twee jaar ontdekten dat er nog veel ongemak en taboe is als het gaat over de oudste generatie werkenden. Bij dit actie-onderzoek werken wij en Fonds Sluyerman van Loo samen met Adessium.

LANG LEVE KUNST

Lang Leve Kunst is een groot succes en heeft veel teweeggebracht voor ouderen en deelnemende organisaties. Het afgelopen jaar is er opnieuw meer dan een half miljoen euro naar Lang Leve Kunst-projecten gegaan via ons reguliere programma. Kunstparticipatie van ouderen heeft een blijvende plaats veroverd in de samenleving en betekent veel voor veel ouderen.

Dat bleek ook uit de eindevaluatie die begin 2018 is afgerond. Een samenvatting van de hoofdpunten van de eindevaluatie staat in het aparte kader.

Het jaar 2018 werd echter niet het jaar van afronding na een positieve eindevaluatie maar vooral het jaar van de doorstart van Lang Leve Kunst. Een doorstart op lokaal niveau op verschillende plaatsen in het land én een doorstart op macroniveau: de komende jaren werken we via (actie-)onderzoek toe naar een nieuw op te richten Lang Leve Kunstfonds, samen met VSBFonds en het Prins Bernhard Cultuurfonds, zodat ouderen blijvend de gelegenheid krijgen actief aan kunstactiviteiten deel te nemen.

Het onderzoeksdrieluik staat beschreven in bijgaand kader.

AMSTERDAM
Dit jaar hebben we circa een miljoen euro in Amsterdam toegekend. Dat is verheugend. Armoedebestrijding in Amsterdam blijft een belangrijk onderdeel van ons donatiebeleid.

Armoedebestrijding via individuele noodhulp is sinds 2016 geheel uitbesteed aan FBNA, Fonds Bijzondere Noden Amsterdam. FBNA staat open voor vernieuwing en ontwikkelt een systeem waarbij teams van maatschappelijk werkenden zelf een beperkt budget beheren voor kleine noodhulpaanvragen. Het bereik wordt hiermee aanzienlijk vergroot, de administratieve belasting voor de maatschappelijk werkenden verlaagd en het gesprek over noodhulp binnen de teams gestimuleerd omdat inzet van het budget een teambeslissing is.  De directeur van Stichting RCOAK maakt deel uit van het bestuur van FNBA.

We zijn heel blij dat we in 2018 voor het eerst Het Koffiehuis aan de Haarlemmerstraat hebben kunnen ondersteunen. Een prachtig en ook ontroerend voorbeeld van burgerkracht. Het Koffiehuis vangt met veel vrijwilligers zonder enige gemeentelijke of overheidssubsidie dak- en thuislozen op die nergens recht op hebben. Er is een bescheiden verdienmodel doordat de dakloze en meestal illegaal hier verblijvende gasten van Het Koffiehuis het groenonderhoud en het schoonhouden van de 9 straatjes en de Haarlemmerbuurt tegen een zeer geringe vergoeding voor hun rekening nemen. De prachtige bloembakken op de bruggen over de grachten worden onderhouden door de bezoekers van Het Koffiehuis.

Binnen de ouderenzorg in Amsterdam heeft zich een mooi initiatief ontwikkeld. Zorgaanbieder Cordaan zet samen met de Protestantse Diaconie en de organisatie Tao of Care een Podium op, een platform voor de Sociale Benadering van Dementie. Dit is een vernieuwende aanpak op het gebied van dementie. Op het prachtige terrein van de Corvershof biedt het Podium een laagdrempelige en aantrekkelijke sociale hotspot waar mensen terecht kunnen met vragen die gaan over sociale aspecten van het dagelijks leven met dementie, een platform waar ervaringen van mensen met dementie en hun naasten worden verwoord. Hier gaat het niet óver mensen met dementie en hun naasten, maar zij zijn zelf aan het woord.

VOORUITBLIK
Het beleggingsklimaat is uitermate onzeker en volatiel. Onze effectenportefeuille is met het oog op de onzekerheid die dat met zich meebrengt breed gespreid en sterk gericht op beheersing van de risico’s. We nemen voor lief dat dit een dempend effect op de rendementen kan hebben.

Wij hebben veel baat gehad bij de uitkomsten van de diverse onderzoeken rond het perspectief van ouderen die in het afgelopen jaar zijn uitgevoerd. Zij hebben ons een andere blik op ouderen en oud worden gegeven die ongetwijfeld in 2019 zal leiden tot nieuwe interventies en aangepast beleid. 2019 wordt ook een jaar waarin belangrijke onderzoeken zullen plaatsvinden, gericht op de toegevoegde waarde van kunstparticipatie van ouderen; de bijdrage daarvan aan een gevoel van zingeving en ‘zich thuis voelen’ en de daarmee samenhangende kostenreductie in de zorg. We verheugen ons erop ook in 2019 vanuit ons fonds weer vele mooie initiatieven te mogen ondersteunen.

Diederik van Wassenaer, voorzitter              Frieda de Pater, directeur